تصفیه فاضلاب به روش لجن فعال و هوادهی :
در فرآیند لجن فعال، بخش عمده ای از مواد آلاینده فاضلاب را مواد آلی تشکیل می دهند که باکتری ها می توانند با تغذیه و مصرف آن ها باعث تصفیه فاضلاب شوند. بنابراین اصول تصفیه در این فرآیند بر مصرف مواد آلی توسط میکروارگانیسم ها و به خصوص باکتری ها استوار است. از این رو در این فرآیند برای پیشبرد روند تصفیه فاضلاب، ضروری است که تمامی شرایط برای رشد و تکثیر هر چه بهتر آنها فراهم گردد.
باکتری ها برای ادامه حیات و فعالیت خود دارای سه نیاز اساسی غذا، آب و اکسیژن هستند. غذای آنها در واقع همان مواد آلی است که در فاضلاب وجود دارد و باکتری ها با مصرف آنها باعث تصفیه فاضلاب می شوند. آب نیز به وفور در دسترس آنها قرار دارد چرا که محیط زیست آنها محیط فاضلاب بوده که یک محیط کاملا آبی است. بنابراین با تأمین اکسیژن می توان شرایط اساسی رشد باکتری ها را فراهم کرد. به منظور تأمین اکسیژن مورد نیاز باکتری ها نیز معمولاً هوا به درون فاضلاب به صورت عمقی یا سطحی تزریق می شود.
در فرآیند لجن فعال فاضلاب پس از جدا سازی ضایعات بزرگ وارد مخزن آرامش می شود تا پس از ته نشینی اولیه وارد مخزن هوادهی (واکنش) گردد. در این مخزن فاضلاب در مجاورت و دسترس باکتری ها قرار میگیرد. باکتری ها با استفاده از اکسیژن تزریق شده و انجام فعالیت های بیولوژیکی خود، مواد آلی موجود در فاضلاب را تجزیه کرده و به داخل بدن خود جذب می کنند. جذب مواد آلی به داخل باکتری سبب حذف مواد آلی از جریان فاضلاب و تصفیه آن می گردد. باکتری ها بخشی از این مواد غذایی را بصورت انرژی به مصرف خود رسانده و بخشی دیگر را برای تکثیر و تولید باکتری های جدید مورد استفاده قرار می دهند.
پس از فرآیند جذب و تجربه مواد در مخزن هوادهی مخلوط فاضلاب و میکروارگانیسم ها وارد مخزن ته نشینی ثانویه می شوند. در این مخزن برخی فعالیتهای بیولوژیکی سبب چسبیدن میکروارگانیسم ها و باکتری ها به یکدیگر و ایجاد لخته می شود. این لخته ها به سبب وزن مخصوص بیشتر از آب به سمت پایین حرکت کرده و به تدریج در کف مخزن ته نشین شده و لجن بیولوژیکی را تشکیل می دهند. در این مرحله این لجن که حاوی مقادیر بسیار زیادی از میکروارگانیسم ها و باکتری های موثر در تصفیه فاضلاب است، به مخزن هوادهی برای ادامه فرآیند برگشت داده می شود که به آن لجن فعال برگشتی گفته می شود. در واقع نام لجن فعال به سبب همین فعالیت دائم لجن (توده میکروارگانیسم و باکتریها) در این فرآیند می باشد. بخش دیگر لجن نیز که مازاد بر نیاز تصفیه است از سیستم دفع می گردد.
پس از اینکه باکتری های که در حکم کارگران ما بودند عملیات تصفیه را به نحو احسن انجام دادند، در این مرحله با تزریق مواد گندزدا این کارگران را می کشیم تا به محیط زیست آسیب نرسانند.
موادی که به جهت گندزدایی استفاده می شود می تواند کلر و مشتقات کلر باشد و یا از موادی مثل ازن نیز می توان استفاده نمود.
با توجه به کدورت پساب تصفیه شده برای برگشت پساب و استفاده مجدد در برج های خنک کن و همچنین در سیستم های فلاش تانک ها و از همه متداول تر برای آبیاری فضای سبز نیاز داریم تا کدورت آب پایین بیاید که جهت انجام آن از فیلتر شنی و فیلتر کربنی تحت فشار و در صورت وجود سختی بالا از دستگاه سختی گیر استفاده می شود.
نحوه انجام فرایند فوق در فیلم زیر به نمایش گذاشته شده است
